Tlenoterapia - wskazania terapeutyczne

Wskazania do terapii tlenowej

Centralny układ nerwowy
- syndrom pseudoneurasteniczny
- chroniczna niewydolność mózgu ( naczyniowopochodna)
- nagłe rzuty dekompensacji mózgowej pochodzenia kardiologicznego, np. po implantacji rozrusznika serca
Układ krwionośny
- angina pectoris ( ustabilizowana, jako profilaktyka przeciwzawałowa)
- bóle w klatce piersiowej: syndrom Efforta, syndrom Da Costa
- objawy dekompensacji występujące podczas wysiłku fizycznego (NYHA II)
- ekstrasystolia spowodowana wysiłkiem fizycznym
- przewlekła choroba naczyń tętniczych (l i II stadium wg. Fontaine)
- pomocniczo w przewlekłej chorobie naczyń tętniczych ( stadium IV wg. Fontaine)
- obligatoryjnie przy syndromie Raynaud'a oraz w chorobie Raynaud'a
- obligatoryjnie przy martwicy palców
- hypotensja idiopatyczna ( niedociśnienie)
- ortostatyczne zabużenia regulacji krążenia (także jako efekt uboczny stosowania leków)
- nadciśnienie tętnicze (samoistne) stadium 1-11 ( w stadium III bezwysiłku fizycznego)
Układ pokarmowy
- stłuszczenie wątroby z reaktywnymi ogniskami zapalnymi
- colica mucosa- w połączeniu z leczeniem miejscowym
- chroniczna niewydolność tętniczych naczyń krezkowych ( u pacjentów w wieku starszym, przy chorobach ukł. pokarmowego bez współistniejącej niewydolności wydzielniczej trzustki
Układ moczowo- płciowy
- niewydolność nerek w stadium zdekompresowanej retencji ( stała dializa)
Krew
- pomocniczo we wszystkich formach anemii (tu przede wszystkim bez dodatkowego wysiłku fizycznego)
Ginekologia i położnictwo
- pomocniczo w położnictwie
- bóle głowy związane z cyklem miesiączkowym
- zaburzenia klimakteryjne ( napady ciepła, skoki ciśnienia); należy zwrócić uwagę na renormalizację cyklu miesiączkowego
- niewydolność łożyska
Aparat ruchu; tkanka łączna
- Wskazaniem nie jest tu sama symptomatyka bólu lecz ograniczenia ruchowe
- pomocniczo w fizjoterapii ( po zabiegach chirurgicznych schorzeń narządu ruchu: złamania, implanty, dyskotomia)
- pomocniczo w artrozie przy iniekcjach chondroanabolikami (bez towarzyszących ognisk zapalnych)
- przyspieszenie gojenia złamań
- przyspieszenie gojenia się ran i odleżyn
Onkologia
- podwyższenie kancerostatyki, renormalizacja jakości życia
- złagodzenie efektów ubocznych naświetlań
- stymulacja systemu immunologiczngo; profilaktyka nowotworowa
- polepszenie wydajności terapii i wzmocnienie odporności na efekty uboczne nowotworowych terapii konwencjonalnych ( obniżenie ryzyka przerzutów, podwyższenie szans wyleczenia, zwalczanie istniejących przerzutów)

Wskazania niespecyficzne

skrócenie czasu rehabilitacji, wzmocnienie systemu odpornościowego
złagodzenie efektów ubocznych farmaceutyków
pomocniczo w depresjach oraz zaburzeniach równowagi psychicznej
podczas i po większych obciążeniach dla organizmu ( operacje, wysiłek fizyczny)
spowalnianie procesów starzenia się

Obszary zastosowania, w których terapia tlenowa ma przewidywalny pozytywny wpływ:

na samopoczucie
na przebieg choroby
na zachowanie i utrzymanie podstawowych funkcji fizjologicznych
nagłe załamania ( np. śmierć bliskiej osoby)
syndrom wyczerpania postresowego, depresje reakcyjne ( egzaminy, podróże służbowe, procesy sądowe, kongresy, dni partyjne)
fazy depresji neurotycznej
psycho- wegetatywny syndrom maladaptacji
nadwrażliwość na zmiany pogody
impotencja uwarunkowana neurotycznie
obniżenie wieku biologicznego
serce płucne ( przerost prawej komory serca; np. jako następstwo przewlekłej astmy oskrzelowej)
hepatoza alkoholowa
marskość wątroby
utrzymujące się infekcje miejscowe ( chroniczny stan prostatitis, sinusitis, osteomyelitis (zapalenie szpiku))
dystroficzne uszkodzenia skóry ( np. posttrombotyczna niewydolność żylna, owrzodzenie podudzi)
katarakta, retinopatia, starczowzroczność
nagłe zaburzenia słyszenia, głuchota starcza
choroba Pieką (psychiczna)
zapalenie mózgu i rdzenia (encephalomyelitis disseminata MS)
rehabilitacja po naświetlaniu guzów mózgu
zwłóknienie mięśnia sercowego, kardiomiopatia
dystrofia mięśniowa pochodzenia neurologicznego

Dalsze wskazania terapeutyczne

Serce i układ krwionośny
- stabilizacja zaburzeń krążenia
- nadciśnienie i niedociśnienie
- zaburzenia przepływu krwi
- arterioskleroza (zwapnienie naczyń krwionośnych)
- arytmia
- niewydolność mięśnia sercowego
- angina pectoris
- profilaktyka i postępowanie pozawałowe
System nerwowy
- niewydolność mózgowa
- pseudoneurastenia ( osłabienie ukł. nerwowego, drażliwość, niepokój, bezsenność, uczucie rozbicia)
- udar mózgu: profilaktyka i postępowanie poudarowe- uśmierzanie następstw
- sytuacje stresowe
Płuca/ układ oddechowy
- przewlekłe zapalenie oskrzeli
- astma oskrzelowa
Centralny układ nerwowy/ narządy zmysłów
- skleroza
- pogorszenie widzenia
- zaburzenia przepływu krwi w siatkówce oka
- zaburzenia przepływu krwi w uchu wewnętrznym
- pogorszenie słyszenia w wieku starszym
- migreny, bóle głowy
- skrócenie czasu reakcji na bodźce akustyczne i optyczne
- stwardnienie rozsiane
Nowotwory
- podczas przygotowań do operacji, przed naświetlaniem i chemioterapią
- terapia po operacjach
- złagodzenie skutków ubocznych naświetlania i chemioterapii
INNE
- cukrzyca
- napięcia miesiączkowe
- dolegliwości reumatyczne
- alergie, katar sienny
- złagodzenie przebiegu niektórych chorób stawów, artroza ( zmiany degeneracyjne stawów)

Zastosowanie profilaktyczne:

polepszenie samopoczucia
zapobieganie stanom osłabienia lub wyczerpania
opóźnianie procesów starzenia się
profilaktyka zaburzeń snu
zwalczanie i zapobieganie trudnościom w koncentracji i zapamiętywaniu
przedłużenie życia nawet o 15 lat
polepszenie wydolności organizmu
aktywacja sytemu immunologicznego przed i po sytuacjach stresowych
obniżenie ryzyka interwencji chirurgicznych
wzmocnienie systemu odpornościowego
przyspieszenie gojenia się ran
przyspieszenie rehabilitacji i powrotu do zdrowia ( np. po grypie, operacjach
normalizacja ciśnienia tętniczego
profilaktyka nowotworów

Przeciwwskazania

Przed rozpoczęciem terapii tlenowej należy zapoznać się również z przeciwwskazaniami. W niektórych wypadkach nie wolno stosować terapii tlenowej lub można z niej korzystać tylko będąc w stałym kontakcie z lekarzem:

niewydolność oddechowa
U pacjentów z ciężką chroniczną niewydolnością zastosowanie mieszanek powietrza z tlenem ( 02>50%) może doprowadzić do
- depresji oddechowej
- kwasicy oddechowej
- pC0₂ = 60mmHg
Terapia przeprowadzona pod kontrolą lekarską, bez dodatkowego wysiłku fizycznego oraz przy bardzo obniżonej koncentracji tlenu ( maksymalnie-potrojenie zawartości tlenu w powietrzu wydychanym) może jednak pomóc pacjentom z przewlekłą ciężką niewydolnością płuc (niewydolność częściowa)
u osób z nadciśnieniem nie należy przeprowadzać inhalacji tlenem w połączeniu z wysiłkiem fizycznym lub stosować ją ostrożnie, stale kontrolując ciśnienie.
Przeciwwskazaniem są procesy chroniczne- zapalne o podłożu auto-immunologicznym
W sporadycznych wypadkach istnieje ryzyko tzw. "nienormalnej regulacji oddechowej" ( efekt Loeschka). Podczas inhalacji zawartość tlenu nie jest (jak zazwyczaj) podwyższana lecz obniżana jeszcze poniżej poziomu wyjściowego. Rezultatem może być spadek tętniczego pO₂, zmniejszenie wydolności fizycznej (ergometr)oraz wydłużony czas reakcji. Ponieważ pacjent najczęściej nic nie wie o swojej " nienormalnej" regulacji oddechowej i nie czuje się podczas samej inhalacji źle, zaleca się monitorowanie p0₂.( metodą przezskórną). Pomiar ten może wykluczyć lub zminimalizować ryzyko ewentualnego zaszkodzenia zdrowiu pacjenta. Zła regulacja oddechowa u tych osób nie jest kierowana tak jak u osób zdrowych przez zwiększenie we krwi wartości pC02 lecz przeważnie przez obniżenie wartości p0₂. ( efekt Loeschka). Inhalacja tlenem zaburza odpowiedni mechanizm pobudzania receptorów braku 0₂, tak że dochodzi do alveolarnej hypowentylacji z jednoczesnym wspomnianym wcześniej wzrostem tętniczego pC0₂.
u dzieci inhalacja tlenowa może wywołać hiperwentylację
przeciwwskazaniem mogą być również przebyte zawały ( niektóre schorzenia kardiologiczne)
miejscowe reakcje zapalne towarzyszące procesom degeneracyjnym
nadczynność tarczycy

Przeciwwskazania absolutne

napady osłabienia oddechowego ( niewydolność oddechowa)
nagłe infekcje i alergie
napady migreny
napady ( okresy zaostrzenia) choroby wieńcowej
okresy zwiększonego nadciśnienia
epilepsja (inhalacje tlenowe mogą wywołać lub nasilić ataki)
terapia immunosupresyjna po transplantacjach
ciąża
zatrucie substancjami, które upośledzają oddychanie
u noworodków inhalacja tlenem o koncentracji >40% może prowadzić do uszkodzenia soczewek oka lub oślepnięcia